دوران کودکی پر مایه ترین دقایق عمر است و خانواده نیز آینه شخصیت کودکان است اما گاه می بینیم که این آینه شخصیت کودکان دقایق ارزشمند عمر آنان را کدر می می کند و دورانی که باید شفاف و بی غبار باشد با رفتارهای ناشایست می رنجاند.

امروزه کودک آزاری بزه ی اجتماعی و حقیقا به دور از شان انسان های متمدن می باشد.

تببین جایگاه قانونی حمایت از کودکان و نوجوانان و اهمیت به دوران کودکی افراد نقش گسترده ی در رشد این قشر ضعیف جامعه داشته تا جای که ریشه بسیاری از تبه کاری ها و جرایم افراد بزرگسال ریشه در ایام کودکی و در بیشتر موارد مورد بزه اقع شدن در آن ایام داشته است.

بی گمان مداخله فوری مراجع قضایی و انتظامی در مواردی که خطر شدیدی جان و حیثیت کودکان را تحت شعاع قرار داده بسیار اهمیت دارد.

در مواردی که کودک از طرف والدین (در بیشتر موراد والدین معتاد و ناپدر و نامادری و…) مورد آزار، تعرض و اذیت قرار گرفته است؛ کودک پناهی جز قانون و مراجع مربوطه ندارد اما قطعا کودکان بهت طبع موقعیت و سن و سالشان از این نهادهای حمایتی بی خبر بوده و قانون گذار مکلف به تیین قانونی وافر و قوی جهت هم پیشگری از پدیده شوم کودک آزای و هم مجازات افراد کودک آزار و هم حمایت های پس از آن از کودک آزار دیده باید باشد.
چه بسا بارها از مجامع و رسانه های مختلف دیده و شنیده ایم که بسیاری از مجرمان و افرار شرور در ایام کودکی مورد تعرض های جنسی وفیزیکی واقع شده اند و همین امر زمینه ایجاد حس انتقام در ان افراد در آینده و تحریک قوه خلاف آنان بوده است.

برای نمونه شخصی به نام محمد بسیجه معروف به بیجه (متولد ۱۳۶۱ معدوم در ۱۳۸۳) که مرتکب بزرگترین جرایم در حق کودکان در هفتاد سال اخیر در ایران بوده است.

وی مترکب قتل و تجاور به ۱۷ کودک و ۳ بزرگسال در پاکدشت شده بود.

شخصی که خود در ۱۱ سالکی مورد تجاوز همسایه خویش قرار گرفته و حتی به دلیل وجود خاطرات بد آن واقعه در اعترافات خویش آرزوی مرگ برای خود کرده بود. از نظر جرم شناسی داستان زندگی بیجه خود یکی از بارزترین موارد از افرادی می باشد که جنایتکاری افکارشان سر منشاء کودکی دارد و به خاطر مورد بزه و آزاری که در دوران کودکی علیه وی صورت گرفته است اینچنین بزه کار شده است.

لذا بی گمان از نظر جرم شناسی ، دوران کودکی هر فردی تاثیر مستقیمی با رفتارهای وی در آینده دارد و همین امر به تنهای می طلبد به هم قانون و قانون گذار، خانواده، محیط های عمومی و نهادهای حمایتی به دوران کودکی افراد اهمیت داده و نقش آن را نادیده نگیرم.

نمودهای کودک آزاری

کودک آزاری لزوما آزار جسم کودک نمی باشد بلکه توهین، جلوگیری از تحصیل، کار اجباری و بهره کشی ، ایجاد سو تغذیه، حبس، تخریب شخصیت، رفتار خشونت آمیز و استفاده از کودکان برای تکدی گری که از پر تکرار ترین جرایم علیه کودکان و نوجوانان در ایران می باشد نمونه های بارزی از جرایم علیه کودکان می باشد.

نا امنی محیط خانه برای کودکان می تواند یکی از اصلی ترین دلایل سوق دادن کودکان به مسیر انحراف و بزه کار شدن آنان می باشد تا جای که ماده ۵۹ قانون مجازات اسلامی اجازه تبیه کودکان با اوصاف در حد متعارف در صورت ضرورت را مجاز دانسته است و همین امر می تواند زمینه بروز خشونت علیه کودکان در محیط خانواده باشد.

لذا رویکرد اصلی آگاه سازی والدین و افراد درگیر با حقوق کودک می باشد.

پیشگیری و مداخله مقدم بر اقدام قانونی

در پدیده کودک آزاری نیز همانند هر امر دیگری ابتدا پیشگیری بهترین کارکرد می باشد.

والدین و افراد درگیر در محیط های مختلف باید با حقوق کودکان آشنا شده تا از بروز پدیده کودک آزاری جلوگیری شود و همچنین تسهیل اقامه دعوا در مراجع قضایی برای افراد درگیر با این امر می تواند نتیجه مثبتی در پی داشته باشد.

وظیفه قانون در حمایت از کودکان

کودکان قشری ضعیف از افراد جامعه بوده که نیاز به حمایت ویژه ی دارند.

در بسیاری از جوامع بویژه در کشور ما دیده شده است که کودکان به مانند ابزاری جهت تکدی گری و بهره کشی مالی مورد استفاده قرار داده اند.

در همین راستا ماده ۷۱۳ قانون مجازات اسلامی بیان داشته که : هرکس طفل صغیر یا غیررشیدی را وسیله تکدی قرار دهد یا افرادی را به این امر بگمارد، به سه ماه تا دو سال حبس و استرداد کلیه اموالی که از طریق مذکور به دست آورده است محکوم خواهد شد.

این ماده خود صراحتا نمودی از حمایت قانونی از کودکان می باشد.
علی هذا جهت روشن شدن وظیفه اجتماعی و انسانی شهروندان ذکر شود که اعلام بزه کودک آزاری لزوما نیاز به شاکی خصوصی نیست و هر فردی در صورت مشاهده آن می تواند مراجع قضایی و انتظامی را از این امر مطلع نماید تا از تبدیل یک کودک سالم به شخصی خلاف کار در آینده بصورت بالقوه جلوگیری به عمل آید.

در پایان متن جا دارد از اهمیت دوران کودکی افراد و نقش پدیده کودک آزاری صحبت مجدد نمود تا با ایجاد محیط رشد سالم و به دور از بزه کودک آزاری به رشد افراد سالم برای اجتماع کمک نمایم.

حمزه مرادی مدیر موسسه حقوقی دادخواهان بوکان
مشاور حقوقی و کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناس